Meer over H.P. Blavatsky
Uw symposium over de oorsprong van de Theosophical Society was heel interessant en wij hebben er allen van genoten. Het was goed doordacht en heeft bij ons waardering gewekt voor wat H.P.B. heeft gedaan. U heeft ons gewezen op de vreemde en in sommige gevallen ongebruikelijke middelen die bij het begin van haar werk zijn gebruikt om haar doel te verwezenlijken: middelen die in haar tijd waarschijnlijk gewoon leken, maar die ons tegenwoordig eigenaardig en ongewoon voorkomen: een theosofische, geestelijke en intellectuele beweging beginnen door de ideeën bekend te maken van een zonderlinge egyptoloog, die beweerde elementalen uit de oneindige diepte op te roepen; en door mensen te ontvangen in een kamer die heel artistiek, maar op wonderlijke en barokke wijze was ingericht.
Wat vreemd! Hoe anders dan wat volgens de meeste mensen de basis zou moeten zijn waarop men een geestelijke beweging bouwt. Maar sta eens even stil bij die feiten. Ze zijn vol betekenis. Ze tonen alle de vooruitziende blik van een occultist. Ze laten alle de meesterhand zien die alle middelen, ook de eenvoudigste, gebruikt om een verheven doel te bereiken.
De les die ik als jongen leerde uit wat ik over het stichten van onze geliefde T.S. las, is: ‘De waarheid gaat op vreemde en mysterieuze wijze te werk om haar wonderen tot stand te brengen’. In deze oude woorden van de christenen, die ik enigszins heb veranderd, ligt de sleutel tot de situatie.
Een van de sprekers legde nadruk op het feit dat H.P.B. een vrouw was. Maar ik vraag u: wat maakt het uit? Het werk zou ook gedaan zijn als H.P.B. een man was geweest of, als dat mogelijk zou zijn, helemaal geen sekse had. Laten we in zaken als deze het geslacht er niet bij betrekken. Denk aan het doel waarvoor de Theosophical Society werd gesticht: Het zaad uitstrooien voor het religieuze, filosofische en wetenschappelijke denken van de komende eeuwen. Het is van geen enkel belang of de boodschapper die kwam een man of een vrouw was. Ze is als vrouw gekomen, alleen omdat zij als vrouw in die harde en materialistische eeuw dingen kon doen die een man niet met zoveel succes had kunnen doen. Ik wil er ook op wijzen dat H.P. von Hahn ‘psychisch gehandicapt’ was en dat in en door haar het leidende denken en de geestelijke uitstraling werkten van één van hen die een hoge positie innamen, iemand die daarom boven de sekse was uitgestegen en van wie de woorden en uitspraken alle worden gekenmerkt door dat onpersoonlijke dat we allen aanvoelen wanneer de ziel, de geestelijke ziel, van een man of vrouw spreekt.
Wat doet het ertoe dat Jezus een man was? Helemaal niets. De vlammende geest en het goddelijke licht die door Jezus werkten, maakten hem zo groot in zijn werk, en niet alleen het feit dat hij een man was; het is immers denkbaar dat hetzelfde werk door een vrouw zou zijn gedaan.
Elke zinspeling in ons werk op de academische vraag of het ene geslacht superieur is aan het andere benauwt me. Ik vestig hierop uw aandacht, want het is belangrijk.
H.P. Blavatsky zaaide het zaad voor het gedachteleven van de toekomstige generaties, en deze toekomstige generaties zullen zelf de zaden zijn voor het volgende onderras. H.P.B.’s eigen persoonlijke leraar was degene naar wie ze verwees als M.; maar het was niet altijd deze leraar die haar als voertuig gebruikte. Als u wist welke mysteriën aan een boodschapper van de loge zijn verbonden, zou uw begrip groter en uw medelijden dieper zijn dan voor u mogelijk is, zelfs met het inzicht dat u heeft verkregen door uw geweldige en oprechte toewijding voor de leraren. In het leven van elk van uw leiders schuilt een tragedie en ik denk dat het leven van H.P.B. het meest tragische was van alle.
Is het niet schitterend te beseffen dat de machtige geestelijke invloed die ze uitoefende de egoïstische, volslagen materialistische wereld doordrong en daarin een geestelijk wonder tot stand bracht dat het denken van de mens veranderde, zodat er nu dingen worden besproken of geloofd op grond waarvan mensen die er in H.P.B.’s tijd in geloofden in aanmerking zouden zijn gekomen voor onderzoek naar zwakzinnigheid. Denk daar eens over na en dan ziet u dat er een geweldige geestelijke kracht aan het werk was, geestelijk omdat ze universeel is, wat het kenmerk is van een geestelijke energie. Deze werkte in stilte, sloopte wat slecht was, doorbrak de verstarde gedachtepatronen van de mens en verwarmde zijn hart. Eén ontembare menselijke geest bracht dat tot stand.
Wat kan de toekomst ons niet zoal brengen? Kijk naar het oosten, het innerlijke oosten, het mystieke oosten, het oosten waar het geestelijke daglicht ontspringt dat het denken en het hart van onze medemensen bereikt. Leer de mens naar het oosten te zien, want daar is het licht. ‘Het imperium ontwikkelt zich westwaarts’, zegt de Engelse dichter; maar door steeds verder naar het westen te reizen komen we tenslotte in het oosten; en uit het oosten komt het licht.