Spiritualiteit en drugs*
Grace F. Knoche
*Overgenomen uit Verslag van de rondreis door Europa en Afrika, 22 mei – 17 juli 1974, deel 1, blz. 57-62.
Vraag: Zou u iets willen zeggen over de jeugd van tegenwoordig, die zich niet aan de gevestigde orde kan aanpassen en wegen is ingeslagen die we niet erg positief vinden, zoals die van de drugs. Het is duidelijk dat ze iets anders willen; ze willen de kant op van de mystiek; iets dat buiten de kerk staat. Ze willen ook buitenzintuiglijke ervaringen. Wilt u hierover iets zeggen?
GFK: Sinds de bibliotheek van ons hoofdkwartier voor het publiek werd opengesteld, hebben allerlei jonge mannen en vrouwen ons bezocht; sommigen komen regelmatig naar onze discussieavonden, en anderen op de middagen en avonden als de bibliotheek open is. In bijna alle gevallen voel je dat men oprecht aan het zoeken is, en er een diepgevoelde behoefte bestaat om een antwoord te vinden dat boven de uiterlijke vorm van de presentaties uitgaat. Enkelen onder hen die drugs gebruiken hebben grote moeilijkheden met zichzelf, en we maken het hun duidelijk dat ze naar onze mening geen verstandige weg volgen. We leggen hun uit dat iets dat tot verzwakking van de wil leidt, of dat in spiritueel of mentaal opzicht voor hen als een kruk wordt om op te steunen, op de lange duur niet goed kan zijn. In feite komen er maar enkelen die nog steeds drugs gebruiken; gewoonlijk komen ze nadat ze de drang hebben gevoeld die manier van leven vaarwel te zeggen, en dan is het tijd hun de hand te reiken, omdat er in hen al iets is ontwaakt dat hun ertoe aanzet een positievere weg te volgen. Ze hebben hulp nodig want als ze met drugs beginnen, komt dat gewoonlijk omdat ze teleurgesteld zijn en een uitweg zoeken.
Dan zijn er anderen die helemaal geen drugs gebruiken, maar zich bezighouden met yoga, of die denken dat ze met de een of andere mandala moeten mediteren om hun ‘ogenblikken van helder inzicht’ te ontvangen. We helpen hen, als we kunnen, zichzelf te begrijpen; we zeggen hun niet dat ze op de verkeerde weg zijn. Misschien moeten ze die weg wel gaan, tot ze inzien dat ze geen kruk nodig hebben. Dit betekent niet dat ik kritiek heb op alle vormen van yoga; ieder mens moet doen wat goed voor hem is. Als ze gaan inzien dat ze voor zichzelf verantwoordelijk zijn en dat geen god in de hemel zal neerdalen om hen uit de ellende te halen, maar dat ze zelf daaruit moeten zien te komen door hun eigen zelf uitgedachte pogingen, dan beginnen ze moed te vatten.
Vraag: U zegt dat jonge mensen drugs gebruiken omdat ze de werkelijkheid willen ontvluchten, maar iedereen heeft wel iets waaraan hij verslaafd is. Theosofie en yoga verschillen niet zo heel veel van drugs, want ook met yoga kan je schitterende ervaringen hebben. Toch wordt drugsgebruik beschouwd als verslaving. Maar is niet iedereen ergens aan verslaafd, zelfs aan de televisie?
GFK: Deze jongeman heeft gelijk, want in onze huidige samenleving bestaat een grote neiging om de werkelijkheid te ontvluchten, en velen van ons kijken inderdaad televisie wanneer we erg moe zijn; we drukken op de knop en hopen om een paar uur alles te ontvluchten en te kunnen ontspannen – door de matige programma’s lukt dat jammer genoeg niet vaak. Dat doet echter niets af aan zijn argument. Alcohol is een van de ergste vormen van vluchten, en veel jonge mensen keuren het overmatige gebruik ervan door de oudere generatie ten sterkste af; en zij hebben gelijk om dit als een schadelijke vorm van vluchten te beschouwen. En er zijn nog andere vormen van vluchten – mentale en emotionele.
Waarom keren we ons zo heftig tegen drugs, bijv. tegen het gebruik van hasjiesj of marihuana, en vooral tegen heroïne en andere hard drugs? Misschien omdat zij een drastischer effect hebben, en men in het spectrum van deze generatie een hele lijn kan waarnemen die door deze verslaving is aangetast. Sommigen hebben sterkere constituties en reageren niet zo heftig; anderen, die misschien een wat gevoeliger gestel hebben, worden sterk uit hun evenwicht gebracht door het gebruik van LSD, enz. Ik ben er zeker van dat velen van u er persoonlijk wel eens mee te maken hebben gehad, hetzij in het gezin van de buren of misschien wel in uw eigen familie, en dus van nabij de bedroevende en verlammende uitwerking van dat gebruik hebben leren kennen. Het is een van de verpletterendste ervaringen voor een vader en moeder om te zien hoe een veelbelovend kind zich vernietigt door dit soort verslaving.
U spreekt over ‘schitterende ervaringen’ die men kan hebben door yoga of het gebruik van drugs – dat is mogelijk. Aldous Huxley was door zijn vroege experimenten met mescaline een van de figuren die het meest verantwoordelijk waren voor het verspreiden van dit denkbeeld. Terwijl hijzelf een afgepaste hoeveelheid gebruikte om mee te experimenteren met de bedoeling een bepaalde bovenzinnelijke ervaring op te roepen, liet hij na om met voldoende kracht op de gevaren te wijzen van een onmatig gebruik van zulke drugs. Als LSD ongecontroleerd wordt gebruikt, leidt het geleidelijk tot verzwakking van de wil; bovendien brengt het de gebruiker ertoe te geloven dat men verlichting kan bereiken zonder dat men zichzelf beheerst.
Laten we in de eerste plaats goed begrijpen dat werkelijke spirituele vaardigheden ons niet kunnen worden geschonken, ze moeten worden verworven. Een drug of hallucinatie verwekkend extract kan bepaalde paranormale waarnemingen bevorderen, en misschien krijgt men een indruk van ‘éénzijn met het universum’ en een gevoel dat alles mooi is. Als men heeft weten te ontkomen aan de soort ‘trip’ die rampzalige gevolgen heeft, mag men zich gelukkig prijzen. Te veel mensen konden dat niet en raakten daardoor volkomen in de war, omdat inderdaad bepaalde centra in het centrale zenuwstelsel, in het astrale lichaam en in de psychische natuur, tot grotere activiteit worden geprikkeld; de gebruikers hebben onbewust de sluier tussen de innerlijke en de fysieke werelden opzijgeschoven.
Onze aarde wordt omringd door een astrale atmosfeer, door een aura die vele gebieden en eigenschappen omvat – van het allerlaagste van het astrale licht dat omlaag voert naar het slijk, tot het allerhoogste dat opgaat in de akasische gebieden. Hopelijk zal de vraagsteller niet op een dag ervaren dat bepaalde elementen van dat astrale licht, die bepaald verschrikkelijk zijn, zich in zijn ziel nestelen. Ik zou niemand willen aanmoedigen die deuren tussen het psychische en het fysieke open te zetten. Het astrale licht dat deze aarde omgeeft is de opslagplaats van de gedachten en emoties van de mensheid, en die zijn niet allemaal even verheven, zodat heel vaak, als deze deur voortijdig wordt geopend, deze laagste en meest onterende gedachte-impulsen worden geactiveerd en soms naar binnen stormen en bezit van ons nemen. Daarom zijn sommigen die zich aan overmatig drugsgebruik hebben overgegeven, schizofreen geworden, omdat iets dat vreemd is aan hun eigen wezen enige tijd bezit van hen heeft genomen. Dit is een gevaarlijke weg.
Ik kan hieraan toevoegen dat sommige mensen geloven dat in vroeger tijden in Centraal-Amerika binnen de tempelmuren bijvoorbeeld peyote werd gebruikt. Als dat zo was, denk ik dat dit alleen gebeurde nadat men een bepaald onderricht en een bepaalde training had ontvangen. Bovendien geloof ik niet dat het op zo’n manier werd gebruikt toen hun tempels in spiritueel opzicht hun bloeiperiode doormaakten, want toen had men zulke drugs of kunstmatige opwekkende middelen niet nodig. Maar naarmate de tempelmysteriën hun zuiverheid verloren, werden er waarschijnlijk bepaalde stoffen gebruikt om de psychische centra te activeren. Helaas wordt dit soort kennis schadelijk als ze eenmaal in het bezit van de massa is gekomen. Onvermijdelijk is dit het begin van het verval, want een heel volk kan niet op die wijze blijven ‘vluchten’ en toch verwachten de kracht en stabiliteit van dat volk te handhaven. Daarom spreken we ons uit tegen het op grote schaal gebruiken van marihuana en drugs.
Als we spirituele visioenen willen hebben, kunnen we een veel veiliger weg bewandelen. Wat is eigenlijk de zin van het krijgen van spirituele visioenen? Dat we meer in een toestand van extase kunnen leven? Dat kan een heel egoïstisch motief zijn. Volgens mij kan de langzame ontwikkeling van innerlijke eigenschappen, van eerlijkheid, van onzelfzuchtigheid, van hoge morele kracht de prachtigste visioenen ter wereld geven. Te voelen dat deze hele mensenfamilie – gedragen op de kosmische wind van het lot – past in een kosmisch plan, en dat wat er op de sterren gebeurt deel uitmaakt van wat er in onze eigen innerlijke god gebeurt, en dat het patroon van het atoom en de kern met zijn elektronen een onderdeel is van ons eigen menselijke patroon – dit is een visioen dat ons hoop en kracht geeft en de absolute overtuiging dat niets de menselijke wil ervan kan weerhouden het doel te bereiken. Alleen al het feit dat wij geen atomen meer zijn maar mensen, begiftigd met manasaputrische [verstandelijke] krachten, en met het vermogen om te denken en te voelen en ons lot te kiezen, is voldoende bewijs voor de onverwoestbaarheid van de menselijke geest.
Diegenen onder u die de komende tientallen jaren zullen leven, staan geweldige mogelijkheden te wachten. Wat er ook gebeurt, zoek uw eigen innerlijke kracht, leun op niemand, want als het eropaan komt, en u voor de meest kritieke ervaringen van uw leven komt te staan, kunt u geen hulp vanbuiten verwachten, maar u zult ongetwijfeld hulp van onschatbare waarde ontvangen vanuit uw eigen innerlijke zelf.
Dat zal uw bijdrage zijn aan de komende eeuw.
Sociale en maatschappelijke vraagstukken: verslaving