De zeven kleuren van het spectrum
Alles wat hier is gezegd over het onderwerp van de zeven kleuren van het spectrum is heel mooi gezegd, informatief en leerzaam; en als ik me verplaats in de geest van elke spreker kan ik, denk ik, terecht zeggen dat ik het met iedereen eens ben, wat echter betekent, als het om het antwoord gaat waarnaar ik uitzag, dat ik het met niemand eens ben! Een vreemde paradox! Alles wat er is gezegd is waar; en toch was het niet dat ene antwoord op de vraag waar ik naar zocht. In alle nederigheid van geest, en met alle voorbehoud dat ik denk te moeten maken, terwijl ik weet dat het vatbaar is voor verbetering door een grotere geest dan hier aanwezig is, zeker groter dan de mijne, zou ik het volgende willen zeggen: geen van de kleuren van het spectrum staat in essentie hoger dan één van de andere. Ze zijn alle goddelijk van oorsprong. Omdat de zon het voertuig is van een godheid, is alles wat daaruit voortkomt geworteld in het goddelijke. Die uitspraak werd gedaan. Maar vergeleken daarmee moeten we voor het gebied van het stoffelijke bestaan en met het oog op het werk dat elk van de uitstromingen van de zon doet op deze schaal van de stof, van het gedifferentieerde leven, wel een onderscheid maken (en dit had ik niet in gedachte) en zeggen dat atman kleurloos is, buddhi geel, enz. Kama is rood.
Zoals één spreker zei – en ik noem dit in het bijzonder omdat dezelfde gedachte in mij opkwam – moeten we niet denken dat rood een slechte kleur is. Ze is niet slechter dan goudkleur of groen of geel of een andere kleur. Misbruik van kracht is verkeerd, niet de kracht zelf. ‘Begeerte [kama is de Sanskrietterm] ontstond het allereerst in de schoot van Het’ – het grenzeloze – het geestelijke verlangen, de begeerte zijn transcendente glorie te manifesteren. Telkens als u in uw hart aspireert naar grotere dingen, telkens als u ernaar verlangt één te worden met de geest in u, bent u in het kamabeginsel; en telkens als u bij die verheven aspiratie op verstandige wijze, met wijsheid, uw schreden richt, dan bent u ook in de kleur indigo, buddhi-manas, die samenwerken.
Dit is het antwoord waarop ik doelde. Elk van de zeven kleuren van het zonnespectrum is zelf zevenvoudig – of tienvoudig, zo u wilt. U kunt het in zevenen of tienen verdelen; en deze onderverdelingen herhalen slechts in het klein wat zijn oorsprong heeft in het groot. Is dat niet vanzelfsprekend? U kunt niet een schijfje uit een appel snijden en iets anders krijgen dan appel. Daarom bevat elk kleinste deel van de oneindigheid elk essentieel element en elke essentiële kracht die in de oneindigheid is bevat. Daarom bevat elke onderverdeling of elk subgebied, als herhaling, haar eigen zevenvoud, ontleend aan het omringende heelal. De microkosmos herhaalt eenvoudig de macrokosmos.
Een mens met een svabhava of svabhavisch karakter dat bijvoorbeeld in rood of kama ligt, leeft, als hij in het atmandeel daarvan is, op een veel hoger peil dan iemand met een essentieel svabhava dat goudgeel is en toch in het lagere leeft. Begrijpt u mijn gedachte? Het beginsel waarin u leeft, bepaalt uw plaats op de levensladder. Leeft u in de atman, het hoogste deel, de geest, het essentiële zelf, het goddelijke deel van een kleur, van een kracht, van een element, dan zijn uw eigen gevoelens daarmee in overeenstemming en bent u in de hogere bewustzijnstoestand en leeft u edeler dan iemand die, laten we zeggen, in indigo verkeert, maar op een heel laag niveau daarvan. Een eenvoudig mens, geboren in nederige levensomstandigheden, die geen opleiding heeft genoten, lichamelijk is gehandicapt, die alles tegen heeft – ik gebruik dit maar als een voorbeeld – maar die niettemin de geest van een ziener bezit en het hart van een god, staat vele graden hoger dan iemand die met een zilveren lepel in de mond is geboren, de beste opleiding kreeg die de wereld hem kan geven, maar toch leeft met een hart vol venijn en kwaad.
H.P.B. zei haar toehoorders eens dat een kunstenaar – en u weet dat kunstenaars vaak een ongeregeld en absurd leven leiden – dat een kunstenaar die er innerlijk oprecht naar verlangt een beter mens te worden en een beter leven te leiden, zelfs al faalt hij herhaaldelijk, grotere kansen op chelaschap heeft dan een priester in een kerk die eelt op zijn knieën krijgt van het knielen en het dagelijks bidden tot de ‘almachtige God’, maar innerlijk een hart heeft als een nest adders. Dat was de gedachte. Het niveau waarop u leeft geeft aan waar u hoort. Het gaat erom te proberen op het hoogste niveau te leven waar geen kleur is, waar alles kleurloze glorie is. Zodra men afdaalt in kleur, daalt men af in manifestatie en differentiatie, brengt men een overeenkomstige hoeveelheid maya voort en de daaruit voortvloeiende onwetendheid. Kleur betekent manifestatie, differentiatie, de wereld om ons heen, materie, in haar meest dichte en verstarde vorm.
Neem het spectrum: Rood, oranje, geel enzovoort, de schaal langs tot ultraviolet. Dan begint een nieuw rood en als men dat volgt in het onzichtbare licht, gaat men omhoog tot men een nog hoger rood bereikt, na de tussenliggende stadia te zijn gepasseerd. Conclusie: Er is een goddelijke kama, er is een verlaagd soort kama; er is een goddelijke buddhi, er is een menselijke buddhi, die de weerspiegeling van de eerstgenoemde is. Het betekent dat ieder gebied is onderverdeeld en gevormd naar het model van het hogere. In welke levensomstandigheden een mens dus wordt geboren, tot welke ‘straal’, zoals sommigen zeggen, hij ook behoort, daardoor wordt zijn plaats niet bepaald. Zijn plaats wordt bepaald door datgene waarop zijn bewustzijn is gericht. Is het omhooggericht en verheft het zich tot atman, in de kleurloze sfeer, dan is het goddelijke in hem. In het absolute is geen enkele kleur geestelijker dan een andere, omdat alle voortkomen uit het hart van het goddelijke. Als we afdalen in de werelden van differentiatie, van het bestaan, dan moeten we verdelingen maken. In het abstracte – en dit is niet in strijd met wat er is gezegd – is het volkomen juist dat hoe sneller de trilling is, hoe hoger de frequentie van een kleur is, des te dichter ze bij de stof staat; want wat wij stof, fysieke stof, noemen is intensiteit van trilling, van kracht. Dat brengt het atoom, de elektronen en alle andere dingen voort. De moderne wetenschap zegt nu dat ze uit energiepunten bestaan, punten van elektriciteit, van intense trilling. Hoe groter de trillingssnelheid, des te dichter is de stof. Werk die gedachte uit maar concludeer niet voorbarig dat violet, omdat het een zeer intense trilling heeft, de minst geestelijke kleur is. Violet heeft een atman, heeft een buddhi en zo verder langs de schaal. Het is een ingewikkeld onderwerp en ik heb de vraag gesteld in een poging om er een helderder idee van te krijgen. Ik denk dat dat is gelukt!